سنگ کیسه صفرا

ارائه ای از  دانشنامه دوستداران حقیقت

کیسه صفرا در پشت کبد (سمت راست بدن) قرار دارد. شکل کیسه صفرا شبیه به گلابی است. کیسه صفرا محل نگهداری صفرا می باشد.

وظیفه کیسه صفرا عبارت است از : ذخیره صفرای ساخته شده در کبد و کمک به هضم و جذب چربی ها در روده کوچک.

بعد از خوردن غذا، کیسه صفرا، صفرا ترشح کرده و آن را وارد روده کوچک می کند. صفرا از طریق مدفوع از بدن خارج می شود.

صفرا مایع زرد آبکی و تلخ می باشد که توسط سلول های کبد ساخته می شود و توسط لوله های باریکی به کیسه صفرا و روده کوچک می ریزد.

محتویات صفرا عبارت است از: کلسترول، کلسیم، نمک های صفراوی، لسیتین و دیگر مواد غیر قابل استفاده.

هنگامی که، مقدار نمک های صفراوی و کلسترول زیاد شود، سنگ کیسه صفرا به وجود می آید. رشد این سنگ 3 تا 4 سانتی متر می باشد.

)

انواع سنگ های صفراوی

1- سنگ های کلسترولی

این
نوع سنگ ها همانطور که از نامشان پیداست، از کلسترول ساخته شده اند و
رنگشان سبز- زرد است. تقریبا 80 درصد سنگ ها از این نوع می باشند.

سلول های کبدی، کلسترول را به درون صفرا می ریزند که این خود عاملی است برای خارج کردن کلسترول از بدن.

همانطور که می دانیم، کلسترول نوعی چربی می باشد و چربی در آب غیر قابل حل است. پس، کلسترول در صفرا غیر قابل حل می باشد.

کبد
موادی را می سازد که توسط آنها کلسترول به همراه صفرا خارج می شود. حال
اگر، مقدار زیادی کلسترول در صفرا وجود داشته باشد و یا کبد قادر به ساخت
مواد لازم برای حمل کلسترول نباشد، اندازه کلسترول زیاد شده و سنگ های
صفراوی از نوع کلسترولی بوجود می آید.

2- سنگ های صفراوی رنگی

این سنگ ها دو نوع هستند: سنگ های سیاه و سنگ های قهوه ای

این نوع سنگ ها از مواد زائد هموگلوبین به وجود می آیند. (هموگلوبین، پروتئینی در گلبول های قرمز خون است که اکسیژن را حمل می کند.)

هموگلوبینی
که در گلبول های قرمز خونی کهنه و تخریب شده وجود دارد، تبدیل به بیلی
روبین شده و در خون آزاد می شود. بیلی روبین توسط کبد و صفرا از بدن خارج
می شود.

حال اگر مقدار زیادی بیلی روبین در صفرا موجود باشد، با
دیگر اجزای صفرا ترکیب می شود. اگر بیلی روبین با کلسیم ترکیب شود، سنگ
های صفراوی سیاه رنگ را تشکیل می دهد که سخت هستند.

گاهی باکتری های
موجود در روده، وارد مجرای صفراوی و کیسه صفرا می شوند و بیلی روبین را
تغییر می دهند. اگر بیلی روبین تغییر یافته با کلسیم وسپس با چربی موجود
در صفرا ترکیب شود، سنگ های صفروای قهوه ای را تشکیل می دهد که نرم تر از
انواع سیاه می باشند.

عوامل تاثیر گذارنده بر تشکیل سنگ صفرا

1- ژنتیک ( اگر نزدیکان درجه اول سنگ داشته باشند).

2- جنس: خانم های 20 تا 60 ساله بیشتر دچار سنگ صفراوی می شوند. به طور کلی، خانم ها دو برابر آقایان دچار این بیماری می شوند.

3- چاقی

4- زیادی استروژن

5- داروهای پایین آورنده کلسترول

6- دیابت: افراد دیابتی مقدار زیادی تری گلیسیرید در خونشان دارند.

7- کاهش سریع وزن: کبد می خواهد کلسترول زیادی را به کمک صفرا خارج کند و این خود عاملی است برای تشکیل سنگ کیسه صفرا.

8- بیماری های لوزالمعده

9- بیماری های کبدی، مانند سیروز

10- نوشیدن الکل

علائم سنگ کیسه صفرا

1- مهم ترین علامت وجود سنگ کیسه صفرا، درد در ناحیه معده یا بالای شکم و زیر قفسه سینه می باشد. این درد:

- ناگهان در بالای شکم به وجود می آید و به قسمت راست پشت یا شانه ها کشیده می شود.

- معمولا این درد باعث می شود بیمار به سختی دست خود را حرکت دهد.

- از تنفس راحت و عمیق جلوگیری می کند.

- 1 تا 5 ساعت ادامه دارد.

- در شب اتفاق می افتد و بیمار نمی تواند خواب آرامی داشته باشد.

- بعد از هر وعده غذایی رخ می دهد.

- غالبا با تب، تهوع و کاهش اشتها همراه است.

2- نفخ

3- عدم تحمل غذاهای چرب

4- هضم نکرن غذا

5- آروغ زدن

علائمی که نشان دهنده مسدود شدن مجرا و بیرون نرفتن سنگ صفراست، شامل:

یرقان (علائم یرقان عبارت است از زردی پوست و سفیدی چشم ها)

ادرار تیره

مدفوع روشن

تب و سرماخوردگی

تعریق

در مطلب بعدی، راه های جلوگیری از تشکیل سنگ های صفراوی را برای شما خواهیم گفت. با ما همراه باشید.

ادامه دارد...

با تشکر از موسسه تبیان به خاطر تهیه این مقالات مفید وعلمی